Trace Id is missing

Hoe Rusland de Olympische Spelen van 2024 in Parijs probeert te verstoren

Download
Deel
Een foto van een gebouw met een groot uurwerk en de tekst 'PARIS 2024'

Inleiding

In de zomer van 2023 verscheen een merkwaardige verzameling video's op socialemediaplatformen. Telegram-feeds die normaal gesproken pro-Kremlin verhaallijnen promoten, begonnen plotseling een film met de titel 'Olympics Has Fallen' te promoten. Gebruikers werden aangemoedigd om een QR-code te scannen die ze naar een Telegram-kanaal met dezelfde naam leidde. Bij aankomst op dit kanaal kregen kijkers een speelfilm te zien met een soortgelijke esthetiek en titel (maar een woordspel) als 'Olympus Has Fallen', een Amerikaanse politieke actiefilm die meer dan tien jaar geleden werd uitgebracht.1 Door AI gegenereerde audio imiteert de stem van acteur Tom Cruise en vertelt een vreemd, onnavolgbaar script dat het leiderschap van het Internationaal Olympisch Comité in diskrediet brengt.

Bijna een jaar later en minder dan 80 dagen voor de opening van de Olympische Spelen van 2024 in Parijs, heeft het Microsoft Threat Analysis Center (MTAC) een reeks kwaadaardige beïnvloedingscampagnes van een netwerk van aan Rusland gerelateerde actoren waargenomen. Deze campagnes zijn gericht tegen Frankrijk, de Franse president Emmanuel Macron, het Internationaal Olympisch Comité (IOC) en de Spelen in Parijs. Deze campagnes zijn mogelijk een voorbode van komende onlinebedreigingen voor de internationale competitie deze zomer.

Ruslands lange geschiedenis van het in diskrediet brengen van de Olympische Spelen

Het huidige Rusland heeft een langlopende traditie die teruggaat tot de tijd dat het nog de Sovjet-Unie was: het proberen te ondermijnen van de Olympische Spelen. Als ze niet kunnen deelnemen aan de Spelen of niet kunnen winnen, proberen ze de internationale competitie te ondermijnen, in diskrediet te brengen en te verlagen in de gedachten van deelnemers, toeschouwers en het wereldwijde publiek. De Sovjet-Unie boycotte de Zomerspelen van 1984 in Los Angeles en probeerde andere landen te beïnvloeden om hetzelfde te doen. Ambtenaren van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken koppelden actoren uit de Sovjet-Unie aan een campagne waarin heimelijk pamfletten werden verspreid in landen zoals Zimbabwe, Sri Lanka en Zuid-Korea.2 In de pamfletten werd beweerd dat niet-witte deelnemers het doelwit waren van extremisten uit de Verenigde Staten. Deze claim volgt een strategie van beproefde en bewezen actieve maatregelen: het gebruik van splitsende sociale problemen om verdeeldheid te veroorzaken binnen een doelgroep.3 Een terugkerend aspect van de Russische kwaadaardige beïnvloeding is het vermogen om dezelfde thema's op een later moment in een ander land te gebruiken. Het is opmerkelijk dat we vier decennia later getuige zijn van soortgelijke claims van verwacht extremistisch geweld, in de context van de Zomerspelen van dit jaar in Parijs. Los hiervan drongen Russische hackers in 2016 binnen in het systeem van het World Anti-Doping Agency en onthulden ze persoonlijke medische gegevens van Amerikaanse atleten: Serena Williams, Venus Williams en Simone Biles.4 Twee jaar later vond de cyberaanval 'Olympic Destroyer' plaats, gericht tegen de Olympische Winterspelen van 2018 in Pyeongchang, Zuid-Korea. Deze aanval haalde enkele interne servers van de Winterspelen offline. Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft twee Russische GROe-agenten aangeklaagd in verband met de hack in 2020.5

De Olympische Spelen zijn al lange tijd een evenement voor de trots van de Russische overheid. De sluimerende woede van de Russische president Vladimir Poetin en de ontevredenheid van het Kremlin met het IOC en de mogelijkheid om deel te nemen, zijn in de afgelopen jaren toegenomen. In 2017 werd het uitgebreide onderzoek door het IOC naar het door de Russische staat gesteunde gebruik van prestatieverbeterende middelen tijdens verschillende Olympische Spelen van 2016 afgerond. Als resultaat werd Rusland formeel uitgesloten van deelname aan de Winterspelen in 2018.6 Afgelopen jaar, in 2023, bevestigde het IOC dat Russische staatsburgers zouden worden toegestaan als deelnemer in Parijs, maar alleen als neutrale atleten en dus zonder uitingen van de vlag of kleuren van de Russische Federatie.7 Kort na dit besluit begon het MTAC een reeks uitheemse, kwaadaardige beïnvloedingsoperaties te detecteren. We vermoeden dat deze voortdurende operaties toenemen als de openingsceremonie van de Spelen in Parijs dichterbij komt.8

Tactieken van de oude wereld kruisen het tijdperk van AI

In juni 2023 begonnen productieve Russische beïnvloedingsactoren hun operaties te richten op de Olympische Spelen van 2024 en de Franse president Emmanuel Macron. Microsoft houdt deze actoren bij als Storm-1679 en Storm-1099. Deze voortdurende Russische beïnvloedingsoperaties hebben twee centrale doelen: de reputatie van het IOC in diskrediet brengen voor de wereld en ervoor zorgen dat wordt verwacht dat er geweld uitbreekt tijdens de Olympische Zomerspelen van 2024 in Parijs.

De video 'Olympics Has Fallen' en de bijbehorende website waren de eerste van vele video's van Storm-1679 die het MTAC tegenkwam. Deze video lijkt valselijk op een Netflix-documentaire, ingesproken door de bekende stem van de Amerikaanse acteur Tom Cruise. Uit de inhoud blijkt dat de makers aanzienlijk veel tijd hebben besteed aan het project, dat meer vaardigheden demonstreert dan de meeste beïnvloedingscampagnes die we waarnemen. Verdere analyse heeft bevestigd dat de documentaire nep is vanwege een aantal redenen. Bijvoorbeeld vanwege het gebruik van door AI gegenereerde audio die op de stem van Cruise lijkt om zijn deelname te suggereren, de nagemaakte iconische openingsscène en huisstijl van Netflix, neprecensies waarin gerenommeerde mediakanalen (zoals de New York Times, de Washington Post en de BBC) vijf sterren geven en knappe door de computer gegenereerde speciale effecten. Socialemedia-accounts die zijn gerelateerd aan Storm-1679 promootten de documentaire op verschillende platformen, in een poging om socialemediagebruikers in de Verenigde Staten en Europa te bereiken. In het MTAC-rapport van december 2023 hebben we al vermeld dat Storm-1679 Amerikaanse beroemdheden heeft misleid om korte video's op te nemen via Cameo, een populaire website waar gebruikers kunnen betalen voor persoonlijke videoberichten van beroemdheden. Deze video's zijn valselijk bewerkt en gebruikt in anti-Oekraïense propaganda. Enkele bewerkingen van deze Cameo-video's zijn advertenties voor 'Olympics Has Fallen' en QR-codekoppelingen naar het Telegram-kanaal waar deze video werd gehost, zodat onterecht de indruk werd gewekt dat Amerikaanse beroemdheden de film goedkeurden en promootten.

Video's, fakes en valse vlaggen zorgen voor een verwachting van geweld in Parijs

De video 'Olympics Has Fallen' was het eerste signaal en bleek slechts een glimp van een uitgebreide campagne van Storm-1679. Een van de primaire doelen van Storm-1679 is de Olympische Zomerspelen van 2024 in Parijs, minstens sinds de zomer van 2023. Het MTAC heeft voor die tijd waargenomen dat deze actor intensief de Oekraïense vluchtelingengemeenschap in de Verenigde Staten en Europa aanvalt. Hun hoofdtactiek is het maken van nepinhoud die gerenommeerde mediakanalen imiteert, vooral in korte videoclips die ze posten op sociale media.

De desinformatie van Storm-1679, gericht op de Olympische Spelen, gaat verder dan het ondermijnen van het IOC. Ze proberen algemene angst te veroorzaken, zodat het publiek wordt afgeschrikt om de Spelen bij te wonen. In het afgelopen jaar heeft Storm-1679 consistent een verzameling misleidende video's geproduceerd, waarin wordt gesuggereerd dat legitieme en vertrouwde bronnen nauwkeurige informatie communiceren over verwacht geweld tijdens de Spelen in Parijs. In een korte video die lijkt op een clip van het in Brussel gevestigde mediakanaal Euro News, beweert Storm-1679 valselijk dat Parijzenaren inboedelverzekeringen afsluiten vanwege verwacht terrorisme rondom de Spelen.9 In een andere nieuwsclip, waarin de Franse zender France24 wordt geïmiteerd, beweert Storm-1679 valselijk dat 24% van de verkochte tickets voor olympische evenementen is geretourneerd vanwege soortgelijke angsten voor terrorisme.10 In een explicietere poging om burgers te ontmoedigen om de Spelen bij te wonen, produceerde Storm-1679 nepvideo's met persberichten die afkomstig lijken van de Amerikaanse inlichtingendienst Central Intelligence Agency (CIA)11 en het Franse Directoraat Generaal van Interne beveiliging (Direction Générale de la Sécurité Intérieure, of DGSI). Deze persberichten waarschuwen mogelijke bezoekers van de Olympische Spelen van Parijs in 2024 om weg te blijven vanwege het veronderstelde risico van een terroristische aanslag.12

Voor de lente van 2024 startte Storm-1679 vooral operaties met Engelstalige desinformatie. Slechts af en toe werd inhoud in het Frans, Duits of in andere Europese talen geproduceerd. Het MTAC heeft waargenomen dat Storm-1679 opmerkelijk steeds meer Franstalige inhoud produceert sinds de campagne voor de Olympische Spelen toeneemt. Dit wijst mogelijk op een poging om zich directer op het Franse publiek te richten of om voor te bereiden op veronderstelde onrust in aanloop naar de Spelen.

De meest verontrustende desinformatie die wordt ontwikkeld door pro-Russische actoren, is de poging om militante organisaties te imiteren en bedreigingen voor de Spelen te fabriceren in het midden van het conflict tussen Israël en Hamas. In de herfst van 2023 postten aan Storm-1679 gekoppelde socialemedia-accounts afbeeldingen van graffiti, zogenaamd aangebracht in Parijs. De teksten van de graffiti dreigen met geweld tegen Israëli's die de Spelen van 2024 bezoeken. In meerdere van de afbeeldingen verwijst Storm-1679 naar de aanvallen tijdens de Olympische Spelen van München in 1972. Tijdens die Spelen pleegden leden van Zwarte September, een onderdeel van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie, een aanslag waarbij 11 leden van het Israëlische olympische team en een West-Duitse politieagent omkwamen.13 Microsoft heeft geen onafhankelijke bevestiging waargenomen dat de graffiti daadwerkelijk bestaat, wat suggereert dat de afbeeldingen waarschijnlijk digitaal zijn gegenereerd. Los hiervan postte een Russischtalig X-account (voorheen Twitter) in november 2023 een video die geproduceerd zou zijn door de Turkse ultranationalistische organisatie Grijze Wolven. Deze video bevat beeldmateriaal van de aanslagen tijdens de Spelen van München in 1972, wat doet denken aan soortgelijke aanslagen in Parijs in 2024. De video veroorzaakte aanzienlijke verwarring online in de uren nadat deze werd gepost. Vele kijkers veronderstelden dat de video authentiek is en vroegen zelfs om een reactie van het Israëlische Olympische Comité.14 Microsoft heeft op dit moment niet voldoende informatie om de video toe te schrijven aan een specifieke actor, maar de intensieve versterking door pro-Russische botaccounts suggereert dat de video mogelijk nóg een operatie in de bredere campagne voor de Olympische Spelen is.15

Storm-1679 is niet de enige Russisch-gezinde actor met een bijzondere (en toenemende) interesse in het ondermijnen van de Spelen van 2024 in Parijs. De aan Rusland gerelateerde beïnvloedingsactor die door Microsoft wordt bijgehouden als Storm-1099 (beter bekend als 'Doppelganger'), heeft ook de anti-olympische berichtgeving uitgebreid in de afgelopen twee maanden. Artikelen die door deze actor zijn gepubliceerd via het belangrijkste kanaal voor desinformatie, Reliable Recent News (RRN), en via 15 unieke Franstalige 'nieuws'-sites, herhalen beweringen van ongebreidelde corruptie binnen het IOC en waarschuwen voor potentieel geweld bij de Spelen. Op eenzelfde manier spreken vervalsingen van gerenommeerde Franse mediakanalen zoals Le Parisien en Le Point van het schrikbeeld van geweld en bekritiseren ze heftig de overheid van Macron. Deze pro-Russische klonen van legitieme mediawebsites zijn nagemaakt door Storm-1099 om propaganda te verspreiden. Posts in dit netwerk van vervalsingen bekritiseren Macrons vermogen om te enthousiasmeren voor de Spelen en benadrukken zijn onverschilligheid tegenover de sociaal-economische tegenslagen voor de Franse bevolking.16

De beveiliging van de Spelen in Parijs: Indicatoren en waarschuwingen van kwaadaardige beïnvloeding

Binnen drie maanden wordt de olympische vlam, die meer dan 4800 kilometer door 450 Franse steden heeft afgelegd, ontstoken tijdens de openingsceremonie. We kunnen allemaal verwachten dat Rusland de intensiteit van de beïnvloedingscampagnes tot die tijd zal verhogen. De campagnes zullen proberen om het IOC in diskrediet te brengen, om angst te zaaien onder deelnemers en bezoekers en om het imago en de reputatie van de Spelen in Parijs te schaden. De propaganda- en desinformatiemachine van het Kremlin zal waarschijnlijk niet minder gebruikmaken van het eigen netwerk en de eigen actoren om de Olympische Spelen te ondermijnen nu ze dichterbij komen.

Om de zichtbaarheid en aandacht online te maximaliseren, zullen aan Rusland gerelateerde actoren vermoedelijk nieuwe beïnvloedingscampagnes starten met berichten in het Engels, Duits, Frans en andere talen om een breder publiek te bereiken. Actoren zullen waarschijnlijk een mix van propaganda die wordt gefaciliteerd door generatieve AI gebruiken op socialemediaplatformen. Met deze propaganda zetten ze hun campagnes tegen Frankrijk, het IOC en de Olympische Spelen voort.

Traditiegetrouw is video een krachtig hulpmiddel voor Russische beïnvloedingscampagnes. Hoewel video het meest succesvolle middel blijft, zullen we vermoedelijk een tactische verplaatsing in de richting van onlinebots en geautomatiseerde socialemedia-accounts waarnemen, omdat aan het Kremlin gerelateerde actoren op zoek zijn naar effectievere manieren om hun berichten te verspreiden. Bots en andere geautomatiseerde services kunnen beïnvloedingsactoren een breed scala aan hulpmiddelen bieden die de indruk kunnen wekken dat de berichten breed worden gesteund vanwege de snelle vulling van socialemediakanalen. Deze digitale proxy's kunnen Rusland ook de gelegenheid bieden om geloofwaardig te ontkennen dat ze invloed uitoefenen. Het is essentieel om waakzaam te blijven bij onlinediscussies, trending hashtags en andere onlineactiviteiten die algemene kenmerken van generatieve AI vertonen.

In het algemeen lijken Russische actoren uit te zijn op misbruik van de focus op strenge beveiligingsmaatregelen door de indruk te wekken dat er protesten of provocaties in de echte wereld zijn. Door de aandacht te trekken naar gebeurtenissen in de fysieke wereld, wil Rusland het vertrouwen in het IOC en de Franse veiligheidsdiensten ondermijnen. Persoonlijke toneelstukjes van gebeurtenissen in de buurt van olympische locaties, of ze nu echt zijn of geregisseerd, kunnen worden gebruikt om de publieke perceptie te manipuleren en een gevoel van angst en onzekerheid te genereren.

Microsoft blijft toegewijd aan het beschermen van de uitvoering en de integriteit van de Olympische Zomerspelen van 2024. Het MTAC bewaakt en rapporteert elke campagne die afkomstig is van door het Kremlin ondersteunde actoren in de aanloop naar en opening van de Spelen in Parijs. Tegelijkertijd en overeenkomstig heeft het Democracy Forward-team van Microsoft onlangs 'A Tech Accord to Combat Deceptive Use of AI in 2024 Elections' getekend, een overeenstemming als gezamenlijke inspanning om democratische verkiezingen wereldwijd te beschermen. Het MTAC heeft meerdere verkiezingsrapporten gepubliceerd die die inspanning ondersteunen, het meest recent in half april.

Verwante artikelen

Dezelfde doelwitten, nieuwe playbooks: Bedreigingsactoren uit Oost-Azië gebruiken unieke methoden

Sinds juni 2023 heeft Microsoft Bedreigingsinformatie verschillende belangrijke cyber- en beïnvloedingstrends vanuit China en Noord-Korea waargenomen. Deze trends demonstreren dat de aandacht voor de eerdere doelwitten is toegenomen, maar ook dat er pogingen worden ondernomen om geavanceerdere beïnvloedingstechnieken te gebruiken voor het bereiken van hun doelen.
Meer informatie

Omgaan met cyberbedreigingen en de verdediging versterken in het tijdperk van AI

De vooruitgang op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) brengt nieuwe bedreigingen en kansen met zich mee voor cyberbeveiliging. Ontdek hoe bedreigingsactoren AI gebruiken om geavanceerdere aanvallen uit te voeren en bekijk vervolgens de best practices die helpen beschermen tegen traditionele cyberbedreigingen en cyberbedreigingen met AI
Meer informatie

Cyberbedreigingen richten zich steeds meer op de grootste evenementenpodia in de wereld

Complexe, grote sportevenementen met veel targetingmogelijkheden en in de hele wereld bekende activiteiten zijn kansen voor bedreigingsactoren om reis-, handels-, communicatie- en hulpdienstenservices en meer te verstoren. Meer informatie over het beheren van de enorme kwetsbaarheid voor externe aanvallen en het beschermen van infrastructuren voor internationale evenementen.
Meer informatie

Volg Microsoft Beveiliging